Jakie konkretne umiejętności z zakresu cybersecurity powinny stać się podstawą współczesnej edukacji?
Adrian Kapczyński: Podstawą współczesnej edukacji w obszarze cyberbezpieczeństwa powinny być przede wszystkim umiejętności praktyczne, zarówno te o charakterze technicznym, jak i nietechnicznym. Niezbędne jest posiadanie podstawowej wiedzy z zakresu cyberbezpieczeństwa oraz posiadanie umiejętności aplikowania wiedzy w rozwiązywaniu praktycznych problemów.
Do kluczowych, konkretnych umiejętności zaliczam: pisanie i analizę kodów źródłowych, projektowanie, implementację oraz ewaluację metod technik i narzędzi o charakterze ofensywnym i defensywnym, a także umiejętności szybkiego uczenia się i pracy w zespole.
Czy w edukacji mamy ryzyko „przestarzałości” przekazywanej wiedzy?
A.K.: Dynamiczny rozwój technologii wymusza elastyczne podejście do kształcenia i takowe stosuje się na wielu uczelniach, w tym na Politechnice Śląskiej. Aktualizowane są treści kształcenia poszczególnych przedmiotów, a nawet całe programy studiów, po to, aby w jak największym stopniu zaspokoić zapotrzebowanie rynku na specjalistów z zakresu cyberbezpieczeństwa posiadających aktualną wiedzę, umiejętności i kompetencje.
Ryzyko „przestarzałości” przekazywanej wiedzy istnieje, ale jest, moim zdaniem, bardzo dobrze mitygowane.
Czy, Twoim zdaniem, w 2025 roku bardziej istotna będzie specjalizacja w wąskich dziedzinach, na przykład, ochrona infrastruktury krytycznej, czy szeroka wiedza o cyberbezpieczeństwie jako całości?
A.K.: W 2025 roku, jak i później, obie ścieżki będą aktywne, ale obserwuje się tendencję do rosnącej wartości ścieżki specjalizacyjnej, np. bezpieczeństwo OT, bezpieczeństwo chmury, czy bezpieczeństwo AI. Solidne podstawy z szeroko pojętego cyberbezpieczeństwa nadal będą konieczne, ale nieodzowne jest posiadanie indywidualnej specjalizacji.
Czy uważasz, że brak świadomości na temat cyberzagrożeń wśród np. polityków, kierowników firm to jedno z największych wyzwań w walce z cyberatakami?
A.K.: Tak, brak świadomości wśród decydentów to ogromne wyzwanie. Warto prezentować przykłady, studia przypadków i zachęcać do modelowania zagrożeń.
Jaką rolę w edukacji cybersecurity powinny odgrywać symulacje realnych ataków i treningi reagowania na incydenty?
A.K.: Krótko mówiąc, symulacje realnych ataków powinny odgrywać kluczową rolę. To podejście jest właściwe zarówno w edukacji osób technicznych, jak i nietechnicznych. Symulacje realnych ataków i treningi reagowania na incydenty powinny odgrywać kluczową rolę w edukacji, gdyż są niezbędne w celu zdobycia umiejętności praktycznych. Dzięki symulacjom łatwiej jest uzyskać aktualny obraz stanu ochrony danej organizacji.
Jak skutecznie motywować firmy, które borykają się z brakiem specjalistów, do inwestowania w kształcenie swoich pracowników w zakresie cybersecurity?
A.K.: Warto uświadamiać korzyści i koszty związane z inwestowaniem w kształcenie w obszarze cyberbezpieczeństwa.
Czy, Twoim zdaniem, edukacja z zakresu cybersecurity powinna być obowiązkowym elementem programu nauczania w szkołach podstawowych i średnich?
A.K.: Tak, uważam że edukacja z zakresu cyberbezpieczeństwa powinna być obowiązkowym elementem programu nauczania w szkołach podstawowych i szkołach średnich. Już na poziomie szkół podstawowych należy uczyć bezpiecznego korzystania z sieci i rozpoznawania zagrożeń. Edukacja na poziomie szkoły średniej powinna być podstawą dla budowania wiedzy w dalszych latach, w modelu Life Long Learning, zarówno dla ścieżki dalszego rozwoju w ramach edukacji wyższej, jak i życia zawodowego w podmiocie z otoczenia społecznego-gospodarczego.
Jakie korzyści mogłoby to przynieść społeczeństwu jako całości?
A.K.: Społeczeństwo, które posiada wiedzę z zakresu cyberbezpieczeństwa potrafi rozpoznawać zagrożenia i tym trudniej cyberzbójom osiągnąć sukces przy użyciu prostych metod, np. socjotechnicznych. Lepsza edukacja to lepsi specjaliści, a to oznacza szansę na wzrost dojrzałości w zakresie cyberbezpieczeństwa organizacji w których owi specjaliści pracują.
A czy Twoim zdaniem edukacja z zakresu cybersecurity jest wystarczającą odpowiedzią na cyberzagrożenia, czy jednak należy połączyć ją z innymi środkami, np. rozwijaniem zaawansowanych technologii ochrony?
A.K.: Edukacja z zakresu cyberbezpieczeństwa jest jednym z filarów skutecznej odpowiedzi na cyberzagrożenia, ale nie jedynym i zgadzam się z tym, że trzeba połączyć ją z rozwijaniem środków bezpieczeństwa.
Czyli — edukacja cybersecurity nadal będzie fundamentem walki z cyberzagrożeniami, ale jej skuteczność będzie rosła, gdy połączymy ją z zaawansowanymi technologiami i świadomym podejściem do bezpieczeństwa na każdym poziomie organizacji. Dziękuję za rozmowę i ciekawe wnioski.
Rozmawiała: Monika Świetlińska
