Alarmy bombowe zdarzają się nie tylko w urzędach miast, sądach, szpitalach, szkołach i uczelniach wyższych. Dotyczą też firm prowadzonych przez prywatne podmioty, w tym głównie supermarketów, stacji paliw, kin, hoteli, przedsiębiorstw produkcyjnych, czy też gigantów bez względu na branżę. Bez względu na to, do jakiego podmiotu wysłany zostanie mail lub SMS o tym, że w jego siedzibie znajduje się ładunek wybuchowy, zasady postępowania są te same.
Zagrożenie terrorystyczne
Najczęściej spotykaną formą działań terrorystycznych, zmierzających do wywołania dużego oddźwięku medialnego, a zwłaszcza politycznego jest zamach bombowy, w którym ofiarami są przede wszystkim osoby przypadkowe będące w miejscach powszechnie dostępnych. To miejsca dużych skupisk ludzi, jak np. imprezy masowe, targowiska, dworce, przystanki komunikacyjne, duże sklepy czy środki komunikacji.
Często zdarza się, że zanim nastąpi eksplozja bomby zostanie ona w taki lub inny sposób ujawniona. W związku z takimi sytuacjami specjaliści wprowadzili do użytku termin "incydent bombowy". Właściwe zachowanie w przypadku wystąpienia takiego incydentu jest niezwykle ważne dla prawidłowej reakcji specjalistów z różnych służb i zapobieżeniu ewentualnym skutkom. Przede wszystkim, informacji o zagrożeniu bombowym nie wolno bagatelizować ani lekceważyć.
Zasady postępowania
Eksperci z Biura Operacji Antyterrorystycznych Komendy Głównej Policji opracowali zasady postępowania w przypadku incydentu bombowego, zwłaszcza, jeżeli jesteś osobą, która przyjęła zgłoszenie o podłożeniu ładunku wybuchowego lub ujawniła przedmiot niewiadomego pochodzenia, co do którego istnieje podejrzenie, że może on stanowić zagrożenie dla osób i mienia.
Fakt ten należy zgłosić:
służbom odpowiedzialnym za bezpieczeństwo w danym miejscu,
administratorowi terenu, na którym zdarzenie ma miejsce,
Policji lub Straży Miejskiej.
Informacji takiej nie należy przekazywać niepowołanym osobom — jej niekontrolowane rozpowszechnienie może doprowadzić do paniki i utrudnić przeprowadzenie sprawnej ewakuacji.
Odpowiedzialność administratora
Działania podejmowane przed przybyciem na miejsce służb koordynowane są przez administratorów obiektów, którzy – w wielu przypadkach – prawidłowo szacują ryzyko prowadzenia ewakuacji (na przykład w placówkach medycznych) i uciążliwość dezorganizacji funkcjonowania instytucji spowodowanej odwoływaniem zaplanowanych na dany dzień zadań i obowiązków.
Co powinni zrobić administratorzy budynku po uzyskaniu informacji, że w obiekcie może znajdować się ładunek wybuchowy? O otrzymaniu zgłoszenia lub odnalezieniu podejrzanego przedmiotu należy niezwłocznie powiadomić Policję. Można dzwonić na numer alarmowy 997 lub 112. Do czasu przybycia na miejsce Policji, administrator obiektu (terenu) lub osoba odpowiadająca za jego bezpieczeństwo kieruje całą akcją.
Co powinien zrobić administrator przed przybyciem służb?
Jeżeli w informacji o podłożeniu "bomby" nie wskazano konkretnego miejsca, na polecenie kierownika (administratora) obiektu użytkownicy poszczególnych pomieszczeń (pracownicy) powinni sprawdzić swoje miejsca pracy i bezpośrednie otoczenie, pod kątem ujawnienia przedmiotów „podejrzanych” — nieznanego pochodzenia, których dotychczas tam nie było. Na miejsce zagrożenia incydentem bombowym należy wezwać służby pomocnicze, takie jak: pogotowie ratunkowe, straż pożarną, pogotowie gazowe, pogotowie wodno-kanalizacyjne, pogotowie energetyczne.
Pomieszczenia ogólnodostępne (korytarze, klatki schodowe, windy, toalety, piwnice, pomieszczenia gospodarcze, strychy) oraz najbliższe otoczenie zewnętrzne obiektu, sprawdzają osoby wyznaczone przez administratora obiektu lub służby ochrony odpowiedzialne za bezpieczeństwo w danego podmiotu. W przypadku ujawnienia podejrzanego przedmiotu nie należy zbliżać się bezpośrednio do niego ani dotykać go. Natychmiast informację o odnalezieniu przedmiotu przekazać trzeba administratorowi obiektu lub osobom (służbom) odpowiadającym za bezpieczeństwo na tym terenie. Należy dążyć do ustalenia ewentualnego właściciela ujawnionego przedmiotu.
Administrator może ogłosić ewakuację z budynku. Jeśli tak zdecyduje, należy zachować spokój, sprawnie opuszczać wskazany teren, zabierając rzeczy osobiste. Jeśli o ewakuacji nie zdecyduje, to warto wiedzieć, że dla każdego zgłoszenia powstaje m. in. specjalna rekomendacja funkcjonariuszy Centralnego Biura Śledczego, którzy określają, czy konieczne będzie przygotowanie ewakuacji osób znajdujących się w miejscu zagrożonym.
Po przybyciu Policji na miejsce incydentu bombowego przejmuje ona dalsze kierowanie akcją.
Administrator, zawiadamiając Policję o informacji z możliwością podłożenia „bomby” powinien podać następujące dane:
rodzaj wskazanego w otrzymanym zgłoszeniu zagrożenia (na przy-kład „ma wybuchnąć bomba”),
źródło informacji o zagrożeniu (informacja telefoniczna, ujawnienie podejrzanego przedmiotu – na przykład pozostawionej walizki),
w przypadku zgłoszenia telefonicznego o podłożeniu „bomby” treść rozmowy ze zgłaszającym, w przypadku informacji otrzymanej drogą elektroniczną – treść komunikatu,
numer telefonu, na który przekazano informację o zagrożeniu oraz dokładny czas jej przyjęcia lub adres mailowy (pocztowy) na który wpłynął komunikat,
w przypadku odnalezienia niepokojącego przedmiotu — opis miejsca jego odnalezionego oraz opis przedmiotu, adres, numer telefonu i nazwisko osoby przekazującej otrzymaną informację.
Dyżurny Policji, potwierdzając przyjęcie zgłoszenia, może pozostawać w kontakcie z przedstawicielem instytucji przekazującym zgłoszenie, aby poinformować o tym, jaka rekomendacja funkcjonariusza Centralnego Biura Śledczego została wydana w zakresie przeprowadzania ewakuacji. Identyfikacją zagrożenia związanego z odnalezieniem podejrzanego przedmiotu oraz jego ewentualną neutralizacją zajmują się wyłącznie wyspecjalizowane jednostki Policji.
Fałszywe alarmy. Konsekwencje
W większości alarmy bombowe — incydenty bombowe — okazują się fałszywe. — Kodeks karny zabrania takich zachowań. Kto wiedząc, że zagrożenie nie istnieje, zawiadamia o zdarzeniu, które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8 lat — przypomina insp. Mariusz Ciarka, rzecznik prasowy Komendanta Głównego Policji, dodając, że anonimowy telefon o podłożeniu ładunków wybuchowych uruchamia całą lawinę działań Policji oraz innych służb zaangażowanych w zabezpieczenie miejsca rzekomego podłożenia ładunku.
To również koszty dla podmiotów — firm oraz instytucji — które na czas trwania działań służb muszą m.in. przerwać pracę i zapewnić bezpieczeństwo osobom przebywającym w budynku. Takimi kosztami są najczęściej zakłócenia normalnego toku pracy (odwołanie odlotów, wyjazdów, produkcji), utrudnienia w załatwieniu codziennych spraw (zamknięcie urzędu czy firmy, wyproszenie interesantów czy klientów, odwoływanie spotkań, wydarzeń, które często poprzedzone są długą organizacją i zainwestowanymi środkami). Nie mówiąc o zainteresowaniu mediów sprawą, które niejednokrotnie generuje kryzysy wizerunkowe.
Dobra informacja jest jednak taka, że autorzy takich żartów są jednak ustalania i pociągani do odpowiedzialności karnej. — Pamiętajmy, że oprócz odpowiedzialności karnej, takie osoby muszą się liczyć także z odpowiedzialnością cywilnoprawną, możliwością obciążenia kosztami przeprowadzonej akcji, czy np. odszkodowaniami za straty spowodowane wstrzymaniem działalności danej instytucji — przypomina insp. Mariusz Ciarka.
