Jak przygotować się do prowadzenia podcastu?
Zanim w ogóle zaczniesz tworzyć podcast, musisz odpowiedzieć sobie na pytanie, jaki ma on cel. Czy ma być to podcast dot. budowy Twojej marki osobistej? A może chcesz zaprezentować swoją organizację, jako dobre miejsce pracy? Z kwestiami, które są o wszystkim jest też tak, że są… o niczym. I to samo tyczy się podcastów.
Dlatego planując swoją strategię, skup się na konkretnej tematyce i celu. Jeśli zależy Ci na budowie marki osobistej – musisz tworzyć treści merytoryczne, które zachęcą Twoich potencjalnych klientów. Jednak pamiętaj, że podcast to dość czasochłonny lead generator. To nie kampania performance’owa – na efekty musisz poczekać miesiące, a czasem i lata. Jak to bywa w kwestiach content marketingowych.
Jeśli zaś zależy Ci na ukazaniu Twojej organizacji jako ciekawego miejsca do pracy – pokaż, jak się tu działa, jakie są Wasze wartości, kogo zatrudniacie, czego pracownicy nauczyli się przez ten czas, jakich macie klientów (możesz z nimi nawet porozmawiać w formie wywiadu) itd. itp. W dalszej części tekstu będziemy się jednak skupiać bardziej na budowie marki osobistej w kontekście pozyskiwania klientów – czy to w postaci firm, czy osób np. chcących odbywać szkolenia.
Planowanie treści do podcastu
Przed przystąpieniem do nagrywania musisz dokładnie zaplanować tematykę samego podcastu. Cyberbezpieczeństwo to obszerny temat, który obejmuje ochronę danych, bezpieczeństwo sieci, zagrożenia związane z phishingiem, malwarem oraz wiele innych kwestii. Kluczem do sukcesu jest wybór konkretnych zagadnień, które znasz najlepiej.
Dobrze jest również zastanowić się nad docelową grupą odbiorców. Czy chcesz skierować swój podcast do osób początkujących w dziedzinie cyberbezpieczeństwa, czy może do ekspertów? Twoje podejście do tematu powinno być dostosowane do poziomu wiedzy słuchaczy. Dlatego warto, żebyś przygotował sobie scenariusz do każdego odcinka. To pozwoli ci na uporządkowanie myśli i zapewni płynność wypowiedzi.
Jednak ważna kwestia – nie czytaj scenariusza! Opowiadaj o nim. Nawet jeśli się zatniesz, pomylisz, przejęzyczysz – nic nie szkodzi. To będzie brzmieć dla odbiorców o wiele lepiej niż wykuta na pamięć recytacja. Scenariusz to forma wsparcia, a nie tekst, który musisz wypowiedzieć głośno przed całą klasą niczym w szkole. Dlatego najlepsze scenariusze do odcinków podcastowych, powstają w formie bulletpointów.
Wybór formatu podcastu
Format podcastu ma duży wpływ na sposób odbioru treści przez słuchaczy. Możesz zdecydować się na solowe wystąpienia, wywiady z ekspertami, panele dyskusyjne lub mieszaną formułę.
Solowe wystąpienia pozwalają ci na pełną kontrolę nad treścią i tempem podcastu. Są dobrym wyborem, jeśli masz dużo wiedzy do przekazania i czujesz się pewnie, mówiąc do mikrofonu.
Wywiady z ekspertami mogą dodać twojemu podcastowi autorytetu i dostarczyć słuchaczom różnorodnych perspektyw. Przygotowanie do wywiadów wymaga jednak odpowiednich badań i umiejętności zadawania pytań, które będą interesujące dla odbiorców.
Panele dyskusyjne to format, który sprawdza się, gdy chcesz poruszyć różne aspekty danego tematu i przedstawić różnorodne opinie. Prowadzenie panelu wymaga jednak umiejętności moderowania dyskusji, aby zapewnić płynność i równowagę w wypowiedziach uczestników.
Nagrywanie – w domu czy w studiu?
Decyzja o nagrywaniu w domu czy w profesjonalnym studiu zależy głównie od dostępności danego miejsca (zarówno tego, czy w Twoim mieście w ogóle jest jakieś studio podcastowe, jak i tego, czy ma względnie wolny kalendarz), jak i Twojego budżetu.
Studio podcastowe może wiele ułatwić w kontekście nagrywania podcastu czy videocastu – zwłaszcza, jeśli nie masz czasu na montaż, przygotowania, nie znasz się na kwestii wizji i fonii. Musisz jednak pamiętać, że koszt wynajęcia takiego studia i załatwienia całego procesu (tj. nagrania i montażu) po jego stronie może wynosić od 1000 do 2000 zł netto za odcinek.
Nagrywanie w domu jest bardziej ekonomiczne i wygodne, ale wymaga pewnych przygotowań, aby uzyskać dobrą jakość dźwięku. Ważne jest, aby znaleźć ciche miejsce, najlepiej z minimalną ilością echa, aby minimalizować pogłos – a zatem puste pomieszczenia z wysokimi sufitami odpadają.
Możesz też zainwestować w podstawowe materiały dźwiękochłonne, takie jak pianki czy akustyczne, które pomogą zredukować pogłos i sprawią, że podcastu będzie się słuchać przyjemniej. Co więcej – warto zwrócić uwagę na ustawienie mikrofonu i korzystanie z pop-filtra czy gąbki akustycznej, aby uniknąć niepożądanych dźwięków, jednak do mikrofonów przejdziemy za chwilę.
Nagrywanie w studiu podcastowym zapewnia profesjonalne warunki i sprzęt, co przekłada się na najwyższą jakość. Studia te są też specjalnie zaprojektowane pod kątem akustyki, a dostęp do wysokiej klasy mikrofonów, mikserów i innych urządzeń może znacząco poprawić brzmienie twojego podcastu. Wadą takiego rozwiązania są wyższe koszty, które mogą być dla Ciebie po prostu nieopłacalne – zwłaszcza na wczesnym etapie.
Wybór sprzętu – jaki mikrofon jest najlepszy?
Jakość dźwięku jest kluczowa dla sukcesu każdego podcastu. Dwa najpopularniejsze rodzaje mikrofonów to dynamiczne i pojemnościowe. Każdy z nich ma swoje zalety i wady.
Mikrofony dynamiczne są bardziej odporne na hałas otoczenia i świetnie sprawdzają się w warunkach domowych, gdzie nie zawsze mamy idealne warunki akustyczne. Mikrofony dynamiczne zwyczajnie „więcej wybaczają”, ale musisz mieć na uwadze to, że zbierają dźwięk głównie z przodu, co oznacza, że musisz mówić bezpośrednio do nich, a każde odchylenie głowy w bok lub coś podobnego, oznacza, że w danym momencie będziesz gorzej słyszalny.
Mikrofony pojemnościowe oferują wyższą jakość dźwięku i są bardziej czułe na detale, co sprawia, że idealnie nadają się do profesjonalnych nagrań – jednak głównie muzycznych. Jednak rzeczona zaleta jest jednocześnie ich wadą – mikrofony pojemnościowe zbierają wszystko, co dzieje się dookoła nich. A zatem jeżeli w danym pomieszczeniu nie ma idealnej akustyki i występuje w nim szum – nagranie może na tym ucierpieć.
Jeśli dopiero zaczynasz swoją przygodę z tworzeniem podcastów, mikrofon dynamiczny będzie dla Ciebie lepszym wyborem. Jednak nie rzucaj się od razu na legendarnego SHURE SM7B – owszem, jakość dźwięku w nim jest bardzo dobra, ale jeżeli okaże się, że tworzenie podcastów nie jest dla Ciebie – to będzie strata pieniędzy.
Na początek warto zdecydować się na coś tańszego i potem ew. ulepszać sprzęt. Mowa tutaj np. o: Rode PodMic (musisz jednak pamiętać, że mikrofon ten ma wejście XLR, co oznacza, że będziesz potrzebować dodatkowego miksera lub rejestratora), Razer Seiren V2 Pro czy AKG Lyra.
Warto też, żebyś w swoim budżecie przewidział miejsce na wspomniane wcześniej pianki akustyczne, ale też popfilter i gąbkę akustyczną na sam mikrofon. To pozwoli Ci uniknąć pogłosu, jak i zredukuje tzw. głoski wybuchowe, tj. „P”, „B” itp., które mogą być dla słuchaczy bardzo irytujące.
Montaż i edycja podcastu
Po nagraniu podcastu kolejnym krokiem jest jego montaż i edycja. Na rynku dostępnych jest wiele programów do obróbki dźwięku, które różnią się funkcjonalnością i ceną. Jednym z najpopularniejszych i darmowych narzędzi jest Audacity.
Audacity to program open-source, który oferuje szeroki zakres funkcji niezbędnych do edycji dźwięku. Możesz przycinać, łączyć i modyfikować swoje nagrania, a także dodawać efekty dźwiękowe. Audacity jest stosunkowo łatwy w obsłudze, a w internecie znajdziesz wiele poradników, które pomogą ci opanować jego podstawy.
Choć program ten w kontekście interfejsu jest dość archaiczny, to zdecydowanie wystarcza. Najważniejsze dla Ciebie funkcje, to odszumianie, kompresja (która pozwala podbić dźwięk) oraz normalizacja (pozwalająca wyrównać dźwięk).
Dla bardziej zaawansowanych użytkowników dostępne są także płatne programy, takie jak Adobe Audition czy Pro Tools, które oferują dodatkowe funkcje i lepszą integrację z innymi narzędziami do produkcji audio. Wybór odpowiedniego programu zależy od twojego budżetu i potrzeb.
Dystrybucja podcastu. Gdzie publikować swoje nagrania?
Gdy twój podcast jest już nagrany i zmontowany, czas pomyśleć o jego dystrybucji. Istnieje wiele platform, na których możesz publikować swoje nagrania, w tym YouTube, Apple Podcasts i Spotify. Na rynku istnieje jeszcze Google Podcasts, ale w Polsce w zasadzie nikt nie słucha tutaj treści, a co więcej – Google ma zamiar się go pozbyć i skupić w tej kwestii wyłącznie na YouTubie.
YouTube jest doskonałą platformą dla podcastów, które zawierają elementy wideo. Możesz tworzyć miniaturki i korzystać z tagów, aby zwiększyć widoczność swojego podcastu.
Apple Podcasts to jedna z największych platform podcastowych na świecie. Aby opublikować swój podcast na Apple Podcasts, musisz zarejestrować się jako podcaster, stworzyć kanał RSS i przesłać swój podcast do zatwierdzenia. Proces może wydawać się skomplikowany, ale jest wiele przewodników online, które krok po kroku przeprowadzą cię przez ten proces.
Spotify od dawna jest bardzo ważną platformą podcastową dzięki swojej dużej bazie użytkowników. Publikacja podcastu na Spotify jest stosunkowo prosta, a platforma oferuje narzędzia analityczne, które pomogą ci śledzić popularność twoich nagrań. Co ważne – od jakiegoś czasu na Spotify można udostępniać też treści w formie wideo.
Dodawanie podcastów zarówno na Spotify, jak i Apple Podcasts może się odbywać za pomocą platform takich jak Spreaker czy Spotify for Podcasters (dawniej Anchor.fm). Po załączeniu kodu RSS konkretnych platform kolejne odcinki będą się na nich ukazywać automatycznie. To pozwoli Ci zaoszczędzić sporo czasu.
Jak mierzyć sukces swojego podcastu?
Aby sprawdzić, czy twój podcast osiąga sukces, musisz regularnie monitorować jego wyniki. Większość platform podcastowych oferuje narzędzia analityczne, które pozwalają śledzić liczbę odsłuchań, czas słuchania, lokalizację słuchaczy i inne ważne wskaźniki.
Analiza tych danych pomoże ci zrozumieć, które odcinki są najbardziej popularne, jakie tematy przyciągają najwięcej słuchaczy i jakie aspekty podcastu wymagają poprawy. Najważniejszym wskaźnikiem powinna być dla Ciebie tzw. penetracja, czyli czas odsłuchu Twojego podcastu i to ilu odbiorców zostaje z nim do końca. Jej mierzenie pozwala Ci również odkryć, które momenty były potencjalnie nieciekawe dla użytkowników (tj. kiedy najczęściej przestawali Cię słuchać).
Penetracja jest w podcastach istotniejsza niż liczba odsłuchań (ta przyjdzie z czasem) – zwłaszcza że podcastów słucha się niejako „przy okazji”, dzięki czemu użytkownicy częściej znacznie dłużej zaznajamiają się z Twoją treścią i są większe szanse, że zostaną z Tobą do końca.
Pamiętaj, że budowanie lojalnej bazy słuchaczy wymaga czasu. Regularne publikowanie wysokiej jakości treści i angażowanie się w interakcje z odbiorcami to klucz do długoterminowego sukcesu.
