Czym jest RaaS i jak działa?
RaaS to model biznesowy, w którym cyberprzestępcy oferują swoje usługi jako gotowe narzędzia do przeprowadzania ataków ransomware. Zamiast samodzielnie tworzyć złośliwe oprogramowanie, mniej doświadczeni cyberprzestępcy mogą wynająć lub kupić gotowe rozwiązania.
Te umożliwiają im przeprowadzenie ataków na wybrane cele. Dzięki temu nawet osoby bez zaawansowanej wiedzy technicznej mogą stać się groźnymi atakującymi.
Model RaaS opiera się na kilku kluczowych elementach. Po pierwsze, deweloperzy ransomware tworzą złośliwe oprogramowanie i oferują je do wynajęcia lub sprzedaży na forach darknetowych.
Cyberprzestępcy, którzy chcą przeprowadzić atak, stają się częścią sieci – „afiliantami” (niczym w marketingu afiliacyjnym, tj. sieciowym) i płacą deweloperom za dostęp do narzędzi. Afilianci następnie wykorzystują te narzędzia do infekowania systemów ofiar, szyfrowania ich danych i żądania okupu w zamian za klucz deszyfrujący.
RaaS zazwyczaj działa na zasadzie podziału zysków, gdzie deweloperzy otrzymują procent od każdego udanego ataku przeprowadzonego przez afiliantów. Może to być stała opłata miesięczna, jednorazowa płatność za licencję lub podział zysków z okupów.
Zagrożenia związane z RaaS
RaaS znacznie zwiększa dostępność i łatwość przeprowadzania ataków ransomware. Przestępcy mogą szybko wdrożyć zaawansowane techniki ataku bez konieczności posiadania wiedzy programistycznej. Ponadto, dzięki modelowi subskrypcyjnemu, koszty są stosunkowo niskie, co zachęca do podejmowania kolejnych prób.
Na rynku RaaS działa wiele grup, które oferują różnorodne narzędzia i usługi. Jednym z najbardziej znanych przykładów jest grupa LockBit, która zdobyła złą sławę dzięki szybkiemu i skutecznemu oprogramowaniu szyfrującemu.
Kolejnym przykładem jest BlackCat, znany również jako ALPHV, który wykorzystuje język programowania Rust do tworzenia swojego złośliwego oprogramowania, co czyni je trudniejszym do wykrycia.
Skutki ataków RaaS i obrona przed nimi
Ataki przeprowadzone za pomocą RaaS mogą mieć katastrofalne skutki dla ofiar. W 2021 r. FBI odnotowało 2084 zgłoszenia dotyczące ransomware, co stanowiło 62% wzrost w porównaniu do roku poprzedniego. Wysokość średnich żądanych okupów również rośnie – średnia kwota wzrosła o 78% do 541 010 dolarów.
Ochrona przed RaaS wymaga wieloaspektowego podejścia. Przede wszystkim, organizacje powinny inwestować w zaawansowane systemy wykrywania i reagowania na zagrożenia, takie jak SIEM (Security Information and Event Management).
Regularne aktualizacje oprogramowania i systemów operacyjnych są niezbędne, aby minimalizować ryzyko wykorzystania znanych luk w zabezpieczeniach.
Jednym z najważniejszych elementów ochrony przed atakami ransomware jest edukacja pracowników. Co więcej – phishing jest jednym z najczęstszych wektorów ataku. Szkolenie pracowników w zakresie rozpoznawania podejrzanych wiadomości i linków może znacząco zmniejszyć ryzyko udanego ataku.
Dodatkowo regularne tworzenie kopii zapasowych danych to kolejny kluczowy element strategii obronnej. Kopie zapasowe powinny być przechowywane w miejscach odizolowanych od sieci, aby były niedostępne dla cyberprzestępców w przypadku ataku.
Dzięki temu nawet jeśli systemy zostaną zainfekowane, organizacja będzie mogła szybko przywrócić swoje dane bez konieczności płacenia okupu.
Monitorowanie i reakcja przeciw RaaS
Zaawansowane narzędzia monitorowania sieci i systemów, takie jak rozwiązania EDR (Endpoint Detection and Response), mogą pomóc w szybkim wykrywaniu i reagowaniu na podejrzane aktywności. W połączeniu z dobrze przeszkolonym zespołem ds. bezpieczeństwa organizacje mogą skutecznie ograniczać skutki ataków ransomware.
Model RaaS będzie się rozwijał wraz z rosnącą złożonością i skalą zagrożeń cybernetycznych. Organizacje muszą być przygotowane na ciągłe dostosowywanie swoich strategii obronnych i inwestowanie w nowoczesne technologie ochronne.
Tylko w ten sposób będą w stanie skutecznie przeciwdziałać coraz bardziej zaawansowanym atakom i chronić swoje cenne zasoby przed cyberprzestępcami.
