Co to jest deepfake?
Deepfake to technologia oparta na sztucznej inteligencji, która pozwala na generowanie obrazu i dźwięku przypominającego rzeczywiste osoby. Dzięki wykorzystaniu zaawansowanych algorytmów, możliwe jest stworzenie wideo lub nagrania głosowego, w którym ktoś wypowiada słowa, których nigdy nie powiedział, lub wykonuje czynności, które nigdy nie miały miejsca.
Choć zastosowania tej technologii mogą mieć pozytywne aspekty, takie jak w branży filmowej czy edukacyjnej, to niestety stała się ona narzędziem oszustw i dezinformacji. Deepfaki wykorzystywane są do tworzenia fałszywych wypowiedzi publicznych, kompromitowania osób publicznych, oszustw finansowych, a nawet do cyberataków. Dlatego umiejętność rozpoznawania tych manipulacji jest dziś kluczowa.
Jak rozpoznać deepfake? Pomaga NASK
Eksperci z NASK, instytutu badawczego zajmującego się cyberbezpieczeństwem i nowoczesnymi technologiami, przygotowali cykl wideo, który krok po kroku tłumaczy, jak skutecznie wykrywać deepfaki. Seria składa się z sześciu odcinków, w których Joanna Gajewska i Michał Ołowski z Ośrodka Badań nad Bezpieczeństwem Sztucznej Inteligencji przedstawiają praktyczne wskazówki i analizują konkretne przypadki.
Program koncentruje się na pięciu kluczowych elementach, które mogą zdradzić fałszywe treści:
Błędy w generacji obrazu Eksperci wskazują na najczęstsze niedoskonałości w fałszywych wideo. Zwracają uwagę na usta i ruchy twarzy, gdzie często pojawiają się problemy z synchronizacją. Inne symptomy to nienaturalne ruchy oczu, asymetrie lub niejednorodne oświetlenie na twarzy.
Fałszywy głos Generowane głosy mogą brzmieć realistycznie, jednak często zdradzają je detale, takie jak nienaturalna intonacja czy zbyt mechaniczna wymowa. Brak naturalnych pauz i akcentów również bywa sygnałem ostrzegawczym.
Pułapki gramatyczne Fałszywe treści tekstowe, które towarzyszą deepfakom, mogą zawierać błędy językowe. Niejednokrotnie generowane treści nie radzą sobie z trudniejszymi konstrukcjami gramatycznymi, co może wzbudzić podejrzenia.
Niespójności logiczne Ważnym elementem analizy jest obserwacja zgodności pomiędzy gestami, mimiką a wypowiadanymi słowami. Przykładowo, brak synchronizacji między ruchem ust a dźwiękiem to wyraźny sygnał manipulacji.
Maskowanie niedoskonałości Fałszywe obrazy często wykorzystują efekty takie jak rozmycie, aby ukryć błędy w renderowaniu. Specjaliści z NASK podpowiadają, jak rozpoznawać takie zabiegi maskujące.
Dlaczego to ważne?
Zrozumienie mechanizmów deepfake’ów to kluczowy element współczesnej edukacji medialnej. Nie chodzi tylko o ochronę prywatności, ale również o zapobieganie szkodliwym skutkom dezinformacji, która może wpłynąć na decyzje polityczne, relacje międzyludzkie czy bezpieczeństwo finansowe.
Eksperci z NASK nie tylko edukują, ale również wskazują na dostępne narzędzia, które mogą pomóc w wykrywaniu fałszywych treści. Wiedza, którą dzielą się w swoim cyklu, jest przydatna zarówno dla specjalistów ds. cyberbezpieczeństwa, jak i dla zwykłych użytkowników internetu.
Deepfake to technologia, która z jednej strony budzi podziw, a z drugiej niepokój. Dzięki wskazówkom od ekspertów NASK możemy jednak skuteczniej identyfikować zagrożenia i chronić siebie przed ich skutkami. Warto śledzić ich cykl wideo, aby być na bieżąco z nowymi metodami manipulacji oraz nauczyć się, jak im przeciwdziałać.
Pamiętaj – w cyfrowym świecie twoja czujność to najlepsza obrona.
Zdjęcie: NASK
