Otwartoźródłowość Linuxa
Większość systemów operacyjnych rodziny Linux jest dostępna jako wolne oprogramowania, dzięki czemu każdy może pobrać je bezpłatnie z publicznych i zaufanych źródeł. Możliwe jest także wprowadzanie zmian w ich funkcjach i rozwijanie własnych wersji dostosowanych do potrzeb organizacji. Mowa tu nie tylko o aplikacjach i interfejsie, a również o środowisku graficznym i konfiguracji sieciowej.
Różne dystrybucje Linuxa projektowane są zgodnie z kierunkiem i scenariuszem użycia. Systemy komercyjne często zabraniają wprowadzania własnych zmian oraz wymagają zakupu licencji, które również mają pewne obostrzenia. Przykładowo, jeśli chcemy uruchamiać nasze serwisy w wirtualnych maszynach lub kontenerach, musimy liczyć się z dodatkowymi kosztami związanymi z każdym zwirtualizowanym serwisem.
Korzystanie z Linuxa nie tylko jest bezpłatne, ale nie ogranicza nas także w przypadku różnych planów zastosowania wybranego systemu operacyjnego.
Wsparcie społeczności
W przypadku systemów operacyjnych Linux mamy do czynienia ze społecznością, która od wielu lat rozwija i rozwiązuje problemy z nimi związane. Szeroki zakres forów dyskusyjnych, dokumentacji i pomocnych użytkowników powoduje, że bardzo łatwo uzyskać wsparcie w przypadku problemów lub wątpliwości.
Dobrym przykładem jest Arch Wiki, które znane jest ze swojej obszerności i dokładności. Aktywność wspomnianej społeczności możemy zauważyć na platformach takich jak Stack Overflow, GitHub, czy SourceForge. Użytkownicy chętnie dzielą się swoimi pomysłami na rozwój i zabezpieczanie tego typu systemów.
Dodatkowo na wspomnianym GitHubie można monitorować zmiany i śledzić postępy specjalistów. Mimo to firmy bardzo często decydują się na wykupienie profesjonalnego wsparcia, by pozbyć się odpowiedzialności za działanie systemu operacyjnego. Jest to zrozumiały zabieg, gdy organizacja nie posiada dedykowanego zespołu do rozwijania OS.
Bezpieczeństwo systemów rodziny Linux
Zdecydowaną przewagą nad wieloma komercyjnymi rozwiązaniami jest tutaj architektura oparta na prawach dostępu. Jest to bardzo prosty sposób określania uprawnień do zasobów systemowych między innymi z pomocą polecenia chmod.
Dzięki temu, nawet jeśli złośliwe oprogramowanie przedostanie się do systemu konkretnego użytkownika, wspomniana architektura uniemożliwia przedarcie się do zabezpieczonych danych i w prosty sposób ogranicza spektrum ataku. Dostęp do kodu źródłowego systemu daje możliwość szybkiego “załatania” luki bezpieczeństwa, a wcześniej wspomniana społeczność bardzo często alarmuje o podatnościach, zanim zaczną być wykorzystywane przez hakerów podczas ataków.
Twórcy systemu posiadającego zamknięty kod wolniej reagują na słabości oprogramowania. Chociaż wszyscy wiedzieli o exploicie EthernalBlue, użytkownicy musieli poczekać na poprawkę bezpieczeństwa łatającą złośliwe oprogramowanie Wanna Cry do następnej aktualizacji.
Nie można pominąć tu mechanizmów bezpieczeństwa, które posiadają systemy Linux, takie jak AppArmor (dostępny w dystrybucjach SUSE, Debian, Ubuntu) czy SELinux (wykorzystywany w systemach RHEL/Fedora). Pozwalają one na definiowanie profili bezpieczeństwa dla poszczególnych aplikacji i dodają dodatkową warstwę ochrony na ataki cybernetyczne.
Stabilność Linuxa
Ze względu na odpowiednie przystosowanie tego systemu i konstrukcję modułową, Linux cechuje się lepszą wydajnością, ponieważ umożliwia uruchomienie w systemie jedynie niezbędnych komponentów.
Konfigurowalność jądra umożliwia użytkownikom dostosowanie go do sprzętu i zoptymalizowanie procesów w celu minimalizacji zużycia zasobów. Jest ono stale aktualizowane i ulepszane tak, by zapewnić większą stabilność środowiska i zażegnać przestoje operacji.
Ciekawym aspektem wyróżniającym Linux’a od komercyjnych odpowiedników jest możliwość instalowania większości oprogramowania bez konieczności ponownego uruchamiania systemu. W ten sposób również minimalizowane są przestoje spowodowane aktualizacjami lub nowymi dodatkami.
Jeśli jakaś aplikacja w systemach uniksopodobnych nie potrzebuje interfejsu graficznego, to uruchamiana jest w terminalu. Zmniejsza to znacząco wykorzystanie zasobów takich jak pamięć RAM lub moc obliczeniową procesora i gwarantuje większą dostępność dla pozostałych serwisów.
Łączy się to także z niższymi kosztami operacyjnymi, ponieważ zużywane jest mniej energii oraz w mniejszy sposób eksploatowane są zasoby. Innym atutem jest także możliwość wykorzystania sprzętu o gorszych parametrach niż byłby wymagany do uruchamiania aplikacji z interfejsami graficznymi.
Kompatybilność z innymi systemami
Jednym z najbardziej cenionych atutów systemów Linux jest kompatybilność z różnego rodzaju środowiskami IT. Są one zdolne współpracować z szeroką gamą konfiguracji i architektur. Niezależnie od wieku urządzenia systemy Linux potrafią dostosować się do aktualnie dostępnych zasobów i zoptymalizować ich wykorzystanie. Powoduje to możliwość wyboru tańszych urządzeń, na których nie zadziałałyby komercyjne systemy.
Systemy Linux są zgodne z otwartymi standardami, co potwierdza zdolność do integracji z różnego rodzaju rozwiązaniami. Przykładami takich standardów są:
- Linux Standard Base (LSB) - zapewnia kompatybilność wszystkich dystrybucji Linux’a,
- Cygnus — przestarzały standard umożliwiający przenoszenie oprogramowanie GNU na systemy Windows i Unix,
- Filesystem Hierarchy Standard (FHS) - definiuje układ katalogów i rozmieszczenie plików w systemach operacyjnych z rodziny Linux i Unix,
- Portable Operating System Interface (POSIX) - określa standardowy interfejs systemu operacyjnego oraz środowisko powłoki,
- Single UNIX Specification (SUS) — opisuje wymagania, które należy spełnić, aby system był uważany za prawdziwy system operacyjny Unix,
- X/Open Portability Guide (XPG) — definiuje interfejsy oraz komunikację między procesami.
Wdrożenie systemów Linux w różnych sektorach gospodarki
Sektor edukacyjny
Systemy Linux mogą być dobrym rozwiązaniem w szkołach i na uczelniach ze względu na brak opłat za licencje. Mogą one wnieść spore oszczędności do budżetu oraz pomóc przenieść środki na inne, ważniejsze aspekty, a doświadczenie z prostymi w obsłudze systemami takimi jak Ubuntu może przynieść pozytywne efekty w kształceniu przyszłego pokolenia informatyków w naszym kraju.
Sektor administracyjny
Tutaj świetnym przykładem są projekty, które powstały w kilku europejskich miastach:
- LiMux — Monachium w Niemczech,
- Wienux — Wiedeń w Austrii,
- Open.Amsterdam — Amsterdam w Holandii,
- AZLinux — Saragossa w Hiszpanii.
Ich celem była migracja systemów publicznych do otwartego oprogramowania. Dzięki temu organizacje we wspomnianych lokalizacjach mogły osiągnąć niezależność od dystrybutorów komercyjnych rozwiązań oraz ujednolicić systemy do zarządzania poszczególnymi aspektami jednostek.
Co ciekawe, szacuje się, że oszczędności powstałe poprzez projekt LiMux w Monachium mogą wynosić nawet 10 milionów euro.
Sektor medyczny
W szpitalach i innych placówkach medycznych bardzo ważnym elementem jest ciągły dostęp do baz danych pacjentów. Systemy Linux są idealnym rozwiązaniem, ponieważ umożliwiają łatwy dostęp do informacji medycznych przy niskim zużyciu zasobów sprzętowych i gwarantują dostępność 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu.
Sektor motoryzacyjny
Kolejnym przykładem jest Projekt Automotive Grade Linux (AGL) w sektorze motoryzacyjnym i technologicznym. Dostarcza on podstawę systemu operacyjnego, w oparciu o którą producenci rozwijają własne i dostosowane do swoich potrzeb platformy. Można znaleźć tam funkcjonalności umożliwiające zarządzanie klimatyzacją, ogrzewaniem, nawigacją, ekranami deski rozdzielczej czy łącznością systemów samochodowych.
Popularne dystrybucje Linuxa
Ubuntu
Cechuje go łatwość w obsłudze i przyjazność dla użytkownika. Atutem Ubuntu jest długoterminowe wsparcie, co nie wymaga częstych aktualizacji systemu w środowiskach produkcyjnych. Posiada dwie wersje: z interfejsem graficznym (Ubuntu Desktop) oraz przeznaczoną do zastosowań serwerowych (Ubuntu Server).
Arch Linux
System Arch stawia na swoją prostotę i minimalizm, a zaprojektowany jest tak, by był łatwy do konfiguracji przez użytkownika. Posiada własny i prosty w użyciu manager pakietów — Pacman, który umożliwia wydajne zarządzanie pakietami. Jednym z największych atutów Arch jest repozytorium AUR (Arch User Repository), które udostępnia oprogramowanie tworzone przez społeczność. Dzięki trybowi aktualizacji “Rolling Release”, użytkownicy Arch Linux mogą posiadać najnowsze oprogramowanie zaraz po ich udostępnieniu. Poza tym każde przejście na nową wersję nie wymaga reinstalacji.
Debian
Tę dystrybucję wyróżnia wysoka niezawodność, co może być dobrym wyborem w środowiskach produkcyjnych, gdzie stabilność stawiana jest na pierwszym miejscu. Jest on podstawą wcześniej wymienionego Ubuntu i posiada wysoką kompatybilność i elastyczność w wielu środowiskach i architekturach sprzętowych.
CentOS
CentOS, czyli najpopularniejsze darmowe rozwiązanie wśród dużych przedsiębiorstw. Zapewnia swoją ciągłość i aktualność, co sprzyja pracy administratorów systemów informatycznych oraz posiada popularne rozwiązanie umożliwiające automatyzację procesów IT — Ansible.
Oracle Linux
Ta dystrybucja została stworzona do pracy z produktami firmy Oracle. Umożliwia bezproblemową kompatybilność z produktami takimi jak: Oracle Database czy Oracle Cloud. Jest częstym wyborem przedsiębiorstw zarządzającymi obszernymi archiwami. Atutem Oracle Linux jest Unbreakable Enterprise Kernel, który dostarcza innowacje i optymalizacje przeznaczone do współpracy z bazą danych firmy Oracle.
Fedora
Rozwiązanie Fedora przeznaczone jest dla programistów i administratorów, których praca polega na tworzeniu i testowaniu technologii przed uruchomieniem na serwerach produkcyjnych. Posiada łatwy w obsłudze interfejs oraz bardzo szeroką dostępność narzędzi i innowacji. Największym atutem systemu Fedora jest balans między jego stabilnością a dostępem do najnowszych paczek oprogramowania.
Podsumowanie
Rozważenie wdrożenia systemu operacyjnego Linux w firmie lub organizacji może przynieść znaczące korzyści i funkcjonalności, przy zauważalnych oszczędnościach finansowych. Oczywiście, nie jest to przepis dla wszystkich środowisk i z pewnością każdy administrator wie co jest najlepsze dla jego systemu. Warto jednak głębiej przyjrzeć się temu rozwiązaniu ponieważ posiada ono wiele pozytywnych aspektów.
