Rosyjskie kampanie dezinformacyjna
Jedną z kampanii dezinformacyjnych jest „operacja Matrioszka”, która swoją nazwę zawdzięcza słynnym rosyjskim laleczkom. Pojawiła się jednak równiez kampania „Double”.
Według analityków z Viginum francuskiej struktury powiązanej z Sekretariatem Generalnym Obrony i Bezpieczeństwa Narodowego Rosja prowadzi skomplikowaną operację dezinformacyjną – „Double”. W rok Rosjanie stworzyli klony mediów głównego nurtu, aby szerzyć negatywne informacje na temat Ukrainy i próbować podzielić państwa członkowskie Unii Europejskiej.
Fałszywe strony internetowe, udające renomowane portale informacyjne, były wykorzystywane do publikowania zmanipulowanych treści, mających na celu podsycanie konfliktów i wzmacnianie napięć politycznych.
Matrioszka – atak na fact checking
Inną operacją jest rzeczoną „Matrioszka”, która celuje bezpośrednio w weryfikatorów faktów. Fałszywe konta, podszywając się pod rzetelne źródła, kontaktują się z dziennikarzami i weryfikatorami, prosząc ich o sprawdzenie nieprawdziwych informacji.
Gdy weryfikatorzy odmawiają, Rosjanie oskarżają ich o cenzurę, podsycając swoją narrację o braku rzetelności mediów. Z kolei w przypadku, gdy fact-checkerzy podejmują się sprawdzenia fałszywych informacji, ich uwaga zostaje rozproszona, co również działa na korzyść Rosjan.
Portal Combat – rosyjska dezinformacja
To jednak nie koniec, bo niedawno we Francji odkryto kolejną rosyjską operację specjalną, nazwaną „Portal Combat”. Składa się ona z sieci około 193 stron WWW, które mają za zadanie stworzyć viralowe wrogie narracje w krajach europejskich i państwach tzw. globalnego Południa.
Według badań sieć ta obejmuje około 500 stron internetowych, tworzących treści w 15 różnych językach. Dzięki zastosowaniu sztucznej inteligencji i dużych modeli językowych Rosjanie są w stanie szybko generować narracje zgodne z celami politycznymi Kremla.
Wracając jednak do kampanii „Matrioszka”, to ta rozpoczęła się w maju 2022 r. i od tego czasu ciągle ewoluuje. Początkowo działania te koncentrowały się na Twitterze (obecnie funkcjonującym pod nazwą X), gdzie powiązane z kampanią konta rozpowszechniały linki do dezinformujących artykułów rosyjskich oficjeli.
W sierpniu 2022 r. kampania przeszła reformę, rozszerzając swoje działania na inne platformy, takie jak Facebook, YouTube, TikTok i Instagram. Wykorzystywano deepfake'i oraz organizowano spotkania i konferencje, które sprawiały wrażenie rzetelnych, aby zmylić odbiorców.
Fałszywe rosyjskie strony i boty
Polska również stała się celem rosyjskich operacji dezinformacyjnych. Rosyjska propaganda straszy Polaków Ukraińcami, wykorzystując sztuczną inteligencję do tworzenia zmanipulowanych treści.
Prorosyjskie media aktywnie działają w polskim internecie, próbując wpływać na społeczne nastroje i podsycać konflikty. Badania przeprowadzone przez GLOBSEC wskazują, że propaganda Kremla ma swoje ulubione tematy, które są regularnie wykorzystywane do manipulacji opinią publiczną.
Rosyjskie operacje dezinformacyjne, takie jak „Matrioszka”, pokazują, jak skomplikowane i wielowymiarowe mogą być działania propagandowe w erze cyfrowej. Kluczowe jest, aby społeczeństwa demokratyczne były świadome zagrożeń związanych z dezinformacją i rozwijały narzędzia do jej wykrywania i zwalczania.
Współpraca międzynarodowa, edukacja medialna i wzmocnienie niezależnych mediów są niezbędne, aby przeciwdziałać szkodliwym wpływom i chronić integralność informacyjną.
